Ülkemizde e-ticaret hacmi 2023 yılında bir önceki yıla göre %115,15 artarak 1,85 trilyon Türk lirasına ulaştı. (77,89 milyar dolar) İşlem sayısı ise bir önceki yıla göre %22,25 artarak 5,87 milyar adet olarak gerçekleşti.
Ticaret Bakanlığınca 2024 yılında e-ticaret hacminin 3,4 trilyon Türk lirası ve işlem sayısının da 6,67 milyar adet olacağı öngörülüyor.
E-ticaret hacminin genel ticaret hacmine oranı 2019 yılında %10,1 iken yıllar içinde büyük bir artış kaydederek 2023 yılında %20,3’e ulaştı.
2023 yılında e-ticaret hacminin gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) içindeki payı (E-GSYH) bir önceki yıla göre %33,3 oranında artarak %6,8’e ulaştı. E-GSYH’nin 2019-2023 yılları arasında yıllık bileşik büyüme oranı %26 oldu.
E-ticaret hacminin %51’ini mal ticareti, %49’unu ise hizmet ticareti oluşturuyor. Bunun yanında kartlı işlem hacminin %63’ü mal ticareti iken %37’si hizmet ticareti kaynaklı işlemlerden meydana geliyor.
E-ticaret hacminden en büyük payı alan ilk üç sektörden ilki 233 milyar Türk lirası ile beyaz eşya ve küçük ev aletleri olurken bu sektörü sırasıyla 135 milyar Türk lirası ile elektronik ve 127 milyar Türk lirası ile giyim, ayakkabı ve aksesuar sektörleri izliyor.
E-ticarete uyum endeksine göre uyumu en yüksek ilimiz İstanbul
Bakanlıkça geliştirilen metodoloji sayesinde ülkemizde illerin e-ticarete uyumuna ilişkin bir endeks oluşturuldu.
Bu metodolojide yer alan kriterler;
İlin e-ticaret satışlarının gayrisafi yurtiçi hasılaya oranı (e-GSYH),
İlde e-ticaret faaliyetinde bulunan işletme sayısının o ildeki toplam işletme sayısına oranı yani ildeki işletmelerin e-ticarete entegrasyonu,
İl bazındaki e-ticaret satışlarının ildeki e-ticaret alışlarını karşılama oranı,
İlde faaliyet gösteren e-ticaret işletmesi başına düşen e-ticaret satış hacmidir.
Bu göstergeler değerlendirilerek oluşturulan e-ticarete uyum skorlarına bakıldığında e-ticarete uyumu en yüksek olan iller sırasıyla İstanbul, Kayseri, Çorum, İzmir ve Kocaeli olarak öne çıktı.
2023 yılında Türkiye genelinde e-ticaret yapan işletme sayısı 559.412’ye ulaştı.
Pazaryerlerinde e-ticaret faaliyeti yürüten işletme sayısı ise 540 bine yaklaşırken kendi sitesinden veya mobil uygulamasından e-ticaret faaliyetinde bulunan ETBİS’e kayıtlı işletmelerin sayısı 35 bini aştı.
Ülkemizde e-ticaret yapan işletmelerin %76’sı şahıs işletmesi, %21’i limited şirket ve %3’ü anonim şirkettir. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya, e-ticaret faaliyetinde bulunan işletmelerin en çok bulunduğu ilk 5 il olarak öne çıktı.
E-ticaret faaliyetinde bulunan esnaf işletmesi sahiplerinin %70,5’i erkek, %29,5’i ise kadındır. Esnaf işletmesi sahiplerinin yaşlarına göre dağılımına bakıldığında çoğunluğun 25-44 yaş aralığında olduğu görüldü.
2023 yılında işlem hacmi olarak en yoğun dönem kampanyaların etkisiyle kasım ayı oldu.
Kasım ayında e-ticaret hacmi yıl genelindeki aylık ortalamaların %50 üstünde seyretti.
2023 yılında en yüksek işlem yapılan günler, Kasım ayı kampanyalarının etkisiyle 11 Kasım ve Öğretmenler Günü olan 24 Kasım oldu.
E-ticaret harcamalarının yaşa göre dağılımında 25-36 yaş aralığı dikkat çekiyor.
E-ticaret alışveriş tutarlarının yaş dağılımına bakıldığında en fazla harcamayı 29 yaşındaki tüketiciler gerçekleştirirken e-ticaret hacminin yarısından fazlasını 25-36 yaş aralığındaki tüketiciler yaptığı alışverişler oluşturdu.
Mobil uygulamaların tercih edilme oranı yüksek.
İşlem sayısı ve işlem hacminin satış kanallarına göre dağılımına bakıldığında mobil uygulamalardan yapılan alışverişler öne çıkıyor. Web, mobil web ve mobil uygulama şeklinde sınıflandırılan sipariş platformları arasında işlem sayısı bakımından %91; işlem tutarı bakımından ise %80 oranında mobil uygulama kullanıldı.
E-ticaret harcamalarının saat aralıklarına göre dağılımına bakıldığında %43 ile en fazla sayıda işlem 18.00-00.00 arasındaki 6 saatlik zaman diliminde gerçekleştirildi.
Türkiye genelinde ortalama kargo teslim süresi 46,2 saat.
Teslim edilemeyen kargo gönderilerine bakıldığında ilk sebep %34,13 ile müşterinin gönderiyi kabul etmemesi iken %26,43 ile adreste bulunamama ikinci sırayı aldı. En az karşılaşılan sebep ise %1,2 ile hasarlı kargo oldu.
En yüksek sayıda kargo gönderimi yapan il %55,27 ile İstanbul oldu. İstanbul’u sırasıyla Kocaeli, Ankara, İzmir, Bursa ve Kayseri illeri takip etti. En fazla kargo gönderimi yapan ilçelere bakıldığında ise İstanbul iline bağlı Bağcılar ilçesi ilk sırada yer aldı.
En fazla sayıda kargo alan il %29,74 oranı ile yine İstanbul oldu. Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Kocaeli, İstanbul’u takip etti. En yüksek sayıda kargo alan ilçe ise Ankara iline bağlı Çankaya ilçesi oldu.
Sektör bazında aşağıdaki ürünler en çok satılan ürünler olarak dikkat çekti:
→ Giyim, ayakkabı ve aksesuar sektöründe, ayakkabı, gömlek, mont ve ceket, pantolon, elbise.
→ Elektronik sektöründe, cep telefonu, dizüstü bilgisayar, televizyon, ağ sistemleri, masaüstü bilgisayar.
→ Beyaz eşya ve küçük ev aletleri sektöründe, airfryer ve fritöz, klima, mutfak ve yemek aletleri, çamaşır makinesi, buzdolabı.
→ Gıda ve süpermarket sektöründe, meyve ve sebze, çay ve demleme içecek, et, deniz ürünleri ve yumurta, kahve.
→ Yemek sektöründe, hamburger, kebap, pizza, pide, döner, tatlı, dondurma.
